Jouw website handmatig op toegankelijkheid testen (en waarom dat noodzakelijk is)
- 25 april 2023
- 4 minuten
In een vorig artikel zijn we uitgebreid ingegaan op het automatisch testen van toegankelijkheid. Helaas kan echter nog slechts 15-25% van de toegankelijkheidscriteria automatisch getest worden. Om de overige criteria te testen is een mens nodig. Een geautomatiseerde test kan bijvoorbeeld wel bepalen of een pagina een titel bevat, maar een mens moet controleren of deze ook duidelijk beschrijft waar de pagina over gaat. Jouw website handmatig op toegankelijkheid testen? In dit artikel beantwoorden we de meest gestelde vragen.
Hoe werkt een handmatige toegankelijkheidstest?
Een handmatige test wordt uitgevoerd door een toegankelijkheidsdeskundige. Hij of zij controleert een subset van pagina’s (meestal tussen de 10-20) aan de hand van WCAG 2.1-criteria. Elk pagina-element en de onderliggende code wordt handmatig geëvalueerd.
Wat moet er getest worden?
Om een compleet beeld te krijgen van de toegankelijkheid van een website, moet een handmatig onderzoek de gehele website omvatten. Staat de content van een website op meerdere domeinen, subdomeinen of deeldomeinen (die een logisch geheel vormen met het hoofddomein)? Dan moeten die in het onderzoek worden meegenomen. Tot de website behoren ook videos, documenten, formulieren, chatbots, tabellen en andere op de website aanwezige content. De evaluatiemethode WCAG-EM beschrijft nauwkeurig hoe je een steekproef van de pagina’s op een website neemt, die representatief is voor de hele website. Je hoeft dus niet alle pagina’s te testen.
Wanneer moet je deze test uitvoeren?
Onderzoeksresultaten mogen niet ouder zijn dan 36 maanden om te kunnen dienen als onderbouwing voor een toegankelijkheidsverklaring, waarin jouw organisatie verklaart ‘in control’ te zijn.
Komt er een nieuwe website? Om de toegankelijkheid van een nieuwe website te borgen, moet je álle eisen vanaf het allereerste begin meenemen in een project. Zowel in de planning, het ontwerp, als in de ontwikkeling. Het is daarom nuttig om niet alleen te testen bij oplevering, maar ook tussentijds. Daarbij is een automatische test niet voldoende, omdat daarmee niet alle eisen worden getest.
Kan ik het zelf of moet ik het uitbesteden?
Organisaties kunnen een handmatig onderzoek laten uitvoeren door een externe dienstverlener of – als de expertise en hulpmiddelen daarvoor in huis aanwezig zijn – in eigen beheer. Het rapport van een volledig handmatig onderzoek kun je in de toegankelijkheidsverklaring gebruiken om te onderbouwen dat je organisatie ‘in control’ is. De onderzoeksaanpak moet dan wel voldoen aan nauwkeurig gedefinieerde criteria. Dit betekent dat je het onderzoek moet (laten) uitvoeren aan de hand van een goed gedocumenteerde evaluatiemethode. Hiervoor gebruik je bijvoorbeeld de evaluatiemethode WCAG-EM van W3C of een gelijkwaardige, gedocumenteerde onderzoeksmethode.
Het onderzoeken van een website op basis van een evaluatiemethode is specialistisch en tijdrovend werk. Zeker als je dergelijk onderzoek nooit eerder hebt uitgevoerd. Het is daarom vaak slim om dit uit te besteden aan een specialist. Er zijn in Nederland diverse adviesbureaus die gespecialiseerd zijn in dit type onderzoek, waaronder wij. Uiteindelijk is het een kosten/baten afweging.
Wat kost zo’n onderzoek?
De kosten van een onderzoek zijn afhankelijk van diverse factoren. Denk aan:
- de omvang van de website;
- of er eerder onderzoek is uitgevoerd;
- Voldoen templates en bouwstenen aan de toegankelijkheidseisen.
Informeer naar de kosten bij een dienstverlener die hierin is gespecialiseerd. Toegankelijkheidsonderzoek is in principe een onderdeel van je Quality Assurance, waar structureel budget voor zou moeten worden gereserveerd.
Kan ik ook automatisch testen?
Over het algemeen kunnen geautomatiseerde tests een aantal problemen op pagina’s op de site identificeren. Handmatige tests zijn echter een noodzakelijke aanvulling. Daar zijn een aantal redenen voor:
- Een handmatige audit is grondiger en betrouwbaarder dan een geautomatiseeerde test.
- Een rapport van een toegankelijkheidsexpert is specifiek voor je site opgesteld en bevat realistische oplossingen die bij jouw organisatie passen.
- Het is voor jou eenvoudiger en kosteneffectiever om de voorgestelde fixes te implementeren, omdat ze vaak specifieker beschreven zijn.
- Hoewel geautomatiseerde tools veel kritieke problemen kunnen ontdekken, zijn er veel problemen die handmatige analyse vereisen. Een vage of misleidende alt tag is net zo slecht als een ontbrekende alt tag. Je hebt altijd nog iemand met een getraind oog nodig om alle accessibility problemen in je site op te kunnen sporen.
- Een automatische test is hierdoor ook niet voldoende voor het afgeven van een toegankelijkheidsverklaring.
Maar natuurlijk hebben geautomatiseerde tools wel voordelen:
- Automatisch testen is goedkoper en minder tijdrovend.
- Je kunt er makkelijker alle pagina’s mee testen, terwijl dit bij een handmatige test vaak niet haalbaar is.
Als je jouw website echt goed wilt testen zul je dus een combinatie moeten gebruiken van geautomatiseerde tools en handmatige controle
Aally helpt je graag
Wil je jouw website laten testen op toegankelijkheid? De toegankelijkheidsdeskundigen van Aally helpen je graag. Wij kunnen:
- Een toegankelijkheidsscan van je website uitvoeren.
- Je adviseren over welke aanpassingen noodzakelijk zijn om te voldoen aan de WCAG 2.1 richtlijnen.
- Adviseren bij het opstellen van een toegankelijkheidsverklaring.
- Adviseren bij de benodigde jaarlijkse update van de toegankelijkheidsverklaring.
- Je ontwikkelteams adviseren en trainen op het gebied van toegankelijkheid en toegankelijk ontwikkelen.
- Oplossingen bieden voor de integratie van geautomatiseerde testtools in de ontwikkelomgeving (zodat je toegankelijkheid continu kunt monitoren).
- De verplichte periodieke toegankelijkheidsaudits uitvoeren.
- Een oplossing bieden voor blinden en slechtzienden om je website optimaal te kunnen gebruiken.
Neem contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken.
Bronnen voor dit artikel: